Zbog zastare iz Registra novčanih kazni koji vodi Agencija za identifikaciona dokumenta, evidenciju i razmjenu podataka (IDDEEA) u posljednjih šest i po godina izbrisano je 38.000 novčanih kazni vrijednih više od 42 miliona KM.
Ovo je, između ostalog, utvrdila revizija učinka na temu “Osnovne pretpostavke za inspekcijskih nadzor u institucijama BiH”, koju je uradila Kancelarija za reviziju institucija BiH. Revizori su utvrdili i da je ukupan dug po nenaplaćenim prekršajnim kaznama u posljednje četiri godine u BiH 10,5 miliona KM, s tim da u institucijama BiH nisu jasno definisane nadležnosti niti je obezbijeđena efikasna koordinacija inspekcija.
“Postojeći način planiranja i sprovođenja inspekcijskih nadzora ne obezbjeđuje efikasnu kontrolu primjene propisa”, ističe se u revizorskom izvještaju. Ono što je zanimljivo, a što su utvrdili revizori, jeste da pojedine, vrlo značajne oblasti u BiH uopšte ne podliježu inspekcijskom nadzoru pa tako na primjer Ministarstvo bezbjednosti zbog administrativnih problema nije u mogućnosti da nadzire Službu za poslove sa strancima BiH koja godišnje odobri ili produži boravak za 10.000 stranaca u BiH i donese više od 1.000 rješenja o protjerivanju iz BiH. Takođe, Ministarstvo transporta i komunikacija BiH zbog zakonske nedorečenosti nije u mogućnosti da inspekcijski kontroliše uvoz vozila, tačnije homologaciju koja se radi u BiH.
“Cijena postupka homologacije se kreće u rasponu od 80 do 250 KM u zavisnosti od kategorije vozila. O koliko značajnom postupku se radi svjedoči činjenica da je u protekle tri godine provedena homologacija više od 150.000 vozila”, istakli su revizori. Kada je riječ o kaznama koje su već izbrisane iz Registra novčanih kazni koji vodi IDDEEA, a čija je vrijednost 42 miliona KM, najviše njih odnosi se na prekršajne naloge Uprave za indirektno oporezivanje (UIO) BiH. Jedan od problema je i taj što po većini zakona na nivou BiH apsolutna zastara za prekršajne kazne nastupa nakon pet godina, međutim u slučaju UIO to je 10 godina.
“UIO ima apsolutni rok zastare 10 godina, za razliku od drugih institucija čiji je rok pet godina. U UIO imaju problem evidentiranja kazni nakon isteka roka od pet godina. Nakon proteklog roka od pet godina sve kazne se brišu i UIO mora da vodi zastarjele kazne u drugim evidencijama”, istakli su revizori.
Još ranije bilo je inicijativa prema IDDEEA da se ovo pitanje riješi, odnosno da se u Registru novčanih kazni obezbijedi čuvanje prekršajnih kazni koje izriče UIO na deset godina, međutim to još nije riješeno.
U UIO BiH kažu da u Registru novčanih kazni na određeni prekršajni nalog može biti evidentiran status – zastario, i shodno Zakonu o prekršajima bude brisan iz registra, ali da se nad tim i dalje vodi postupak prinudne naplate kod UIO prema važećim propisima.
“Grupe za prinudnu naplatu redovno pokreću postupak prinudne naplate nenaplaćenih novčanih kazni na osnovu dostavljenog izvještaja o dugu od drugih organizacionih jedinica, nadležnih za izdavanje propisanog dokumenta. Sprovedenom analizom utvrđeno je da kod UIO nisu evidentirane novčane kazne kod kojih je nastupila zastara prava UIO da zahtijeva plaćanje iznosa po osnovu indirektnih poreza”, rekli su “Nezavisnim novinama” u UIO BiH.
Nemoguće prinudno izvršenje novčanih kazni
Institucije BiH nisu u mogućnosti da u potpunosti primijene zakonske odredbe, odnosno da u svim slučajevima nemogućnosti naplate novčane kazne primijene postupak prinudne naplate putem poreskih uprava entiteta i Brčko distrikta. “Institucije BiH se putem zahtjeva, za prinudnu naplatu novčanih kazni, obraćaju poreskim upravama da primijene postupak prinudne naplate. Međutim, u većini slučajeva poreske uprave obavještavaju institucije BiH da su nenadležne za naplatu novčanih kazni koje su utvrđene od drugog organa”, istakli su revizori dodajući da u slučajevima nemogućnosti naplate novčanih kazni te odbijanja poreskih uprava da pokreću postupke prinudne naplate, prinudno izvršenje novčanih kazni nije moguće izvršiti.
